Kolposkopi, rahim ağzı (serviks), vajina ve vulva dokusunu özel bir büyütme cihazı olan kolposkop ile ayrıntılı inceleme işlemidir. Jinekolojik muayene sırasında çıplak gözle fark edilemeyen hücresel değişiklikler kolposkop sayesinde detaylı şekilde görülebilir. Çoğunlukla Pap smear testinde anormal hücreler saptandığında ya da HPV testi pozitif olduğunda uygulanır.
Kolposkopi, rahim ağzı kanseri ve kanser öncesi değişikliklerin erken dönemde tespiti için önemlidir. En sık şu durumlarda yapılır:
Pap smear testinde anormallik çıkması,
Yüksek riskli HPV tiplerinin varlığı,
Rahim ağzında, vajinada veya vulvada şüpheli lezyon görülmesi,
Tekrarlayan genital siğillerin varlığı,
Rahim ağzı kanseri şüphesinin olması.
Bu işlem sayesinde kanserleşmeden önce hücresel değişiklikler yakalanabilir ve erken tedavi mümkün olur.
Kolposkopi genellikle ağrısızdır. İşlem sırasında kadın jinekolojik muayene pozisyonuna alınır. Rahim ağzına özel solüsyonlar (asetik asit veya Lugol solüsyonu) sürülerek hücresel değişikliklerin daha net görünmesi sağlanır. Çoğu kadın yalnızca hafif yanma veya batma hissi tarif eder. Eğer biyopsi yapılırsa kısa süreli adet sancısına benzer kramplar olabilir.
Kolposkopi ortalama 10-20 dakika süren bir işlemdir. Eğer biyopsi yapılacaksa süre birkaç dakika daha uzayabilir. İşlem sonrası hasta aynı gün içerisinde günlük yaşamına dönebilir.
İşlemden en iyi sonucu alabilmek için şu hazırlıklar önerilir:
Kolposkopiden 24-48 saat önce vajinal krem, tampon veya vajinal duş kullanılmamalıdır.
Bu süre içinde cinsel ilişkiye girilmemelidir.
İşlemin adet dönemi dışında yapılması tercih edilir.
Kullanılan ilaçlar mutlaka doktora bildirilmelidir.
Bu hazırlıklar rahim ağzının daha net görüntülenmesini sağlar.
Kolposkopide şüpheli alanlar tespit edilirse küçük doku örnekleri (biyopsi) alınabilir. Bu işlem kısa süreli ağrıya neden olabilir, ancak çoğu kadın biyopsiyi tolere edebilir. Alınan biyopsi örnekleri patolojiye gönderilir ve kesin tanı konur.
Eğer sadece inceleme yapılmışsa işlem sonrası kadın günlük hayatına rahatlıkla devam edebilir. Ancak biyopsi alınmışsa birkaç gün hafif lekelenme ya da akıntı görülebilir. Bu dönemde:
Vajinal tampon kullanılmamalı,
Birkaç gün cinsel ilişkiden kaçınılmalı,
Doktorun önerisi olmadan vajinal ilaç kullanılmamalıdır.
Şiddetli ağrı, fazla kanama ya da kötü kokulu akıntı olursa mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Biyopsi örnekleri patoloji laboratuvarında incelenir ve sonuçlar birkaç hafta içinde çıkar. Raporlarda şu ifadeler yer alabilir:
Normal bulgular: Herhangi bir sorun yok.
Enfeksiyon veya hafif değişiklikler: Takip yeterlidir.
Düşük dereceli lezyonlar (CIN 1): Çoğu zaman kendiliğinden düzelir, takip edilir.
Yüksek dereceli lezyonlar (CIN 2-3): Tedavi gerekebilir (LEEP, konizasyon gibi).
Kanser şüphesi veya kanser: Daha ileri tetkik ve tedavi planlanır.
Sonuçların değerlendirilmesi mutlaka uzman bir jinekolog tarafından yapılmalıdır.
Hayır. Kolposkopi kanser tanısı koymak için değil, kanser öncesi değişiklikleri erken dönemde tespit etmek için yapılan bir işlemdir. Pek çok kadın Pap smear testinde anormallik saptandığı için kolposkopiye yönlendirilir. Bu sayede sorun erken dönemde fark edilip tedavi edilebilir.
Kolposkopi, gerekli görüldüğünde gebelik döneminde de yapılabilir. Ancak biyopsi alınması bazı durumlarda doğum sonrasına ertelenebilir. Hamile kadınlarda HPV ve rahim ağzı değişiklikleri görülebilir, bu nedenle doktorun önerileri doğrultusunda hareket edilmelidir.
Kolposkopi oldukça güvenli bir işlemdir. İşlem sırasında kullanılan ışık ve büyütme teknikleri vücuda zarar vermez. Ciddi komplikasyonlar çok nadirdir. Sadece biyopsi alınan bölgede hafif kanama görülebilir.
Sadece kolposkopi yapılmışsa doğurganlığa hiçbir etkisi yoktur. Kadınlar işlem sonrası rahatlıkla hamile kalabilir. Eğer kolposkopi sırasında yüksek dereceli lezyon tespit edilip cerrahi işlem uygulanırsa (LEEP, konizasyon gibi), rahim ağzında değişiklik olabilir. Bu durumda gebelik planlaması mutlaka doktor gözetiminde yapılmalıdır.
Sonuç Kolposkopi, rahim ağzı sağlığını korumada son derece önemli bir tanı yöntemidir. Basit, güvenli ve kısa süren bu işlem sayesinde rahim ağzı kanserine dönüşebilecek hücresel değişiklikler erken dönemde tespit edilebilir. HPV testi pozitif çıkan veya smear testinde anormallik saptanan kadınlar için kolposkopi, doğru tanı ve tedaviye giden en önemli adımdır.