HPV (Human Papilloma Virus), cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biridir. HPV’nin 200’den fazla tipi vardır. Bunların bir kısmı düşük riskli olup genital siğillere yol açarken, yüksek riskli HPV tipleri rahim ağzı, anüs, penis, vajina ve boğaz kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
En bilinen yüksek riskli HPV tipleri:
HPV 16
HPV 18
Bunların dışında HPV 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 ve 59 da yüksek risk grubuna girer. Özellikle HPV 16 ve 18, rahim ağzı kanseri vakalarının yaklaşık %70’inden sorumludur.
Yüksek riskli HPV, en sık cinsel ilişki sırasında cilt teması yoluyla bulaşır. Vajinal, anal ve oral ilişkide geçiş olabilir. Prezervatif kullanmak bulaşma riskini azaltır ancak tamamen önlemez. Ayrıca nadiren doğum sırasında anneden bebeğe bulaşma ihtimali de vardır.
Yüksek riskli HPV genellikle belirti vermez. Bu nedenle kadınların düzenli smear testi ve gerekirse HPV DNA testi yaptırması çok önemlidir. Virüs, yıllarca sessiz kalabilir ve yalnızca hücresel değişiklikler veya kanser öncesi lezyonlar geliştiğinde fark edilebilir.
Evet. Özellikle HPV 16 ve HPV 18, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere anüs, penis, vajina ve boğaz kanserine neden olabilir. Ancak yüksek riskli HPV pozitif çıkan her kişide mutlaka kanser gelişmez. Bağışıklık sistemi çoğu zaman virüsü temizler. Düzenli kontroller sayesinde kanser öncesi değişiklikler erken dönemde fark edilebilir.
Evet, erkeklerde de yüksek riskli HPV görülebilir. Erkeklerde genellikle belirti vermez ama penis, anüs ve boğaz kanserine neden olabilir. Ayrıca erkekler farkında olmadan virüsü partnerlerine bulaştırabilir. Bu yüzden erkeklerin de HPV farkındalığı çok önemlidir.
Kadınlarda HPV DNA testi rahim ağzından alınan sürüntü örneği ile yapılır. Erkeklerde ise rutin bir HPV tarama testi bulunmamaktadır. Genellikle şüpheli lezyonların muayenesi, biyopsi veya özel laboratuvar yöntemleri ile tanı konur.
HPV’yi tamamen yok eden bir ilaç tedavisi yoktur. Ancak bağışıklık sistemi çoğu zaman virüsü 1-2 yıl içinde kendiliğinden temizler. Önemli olan düzenli takiplerdir. Eğer rahim ağzında hücresel değişiklikler saptanırsa kolposkopi, biyopsi ve gerekirse cerrahi tedavi uygulanır.
Evet. Korunma yolları şunlardır:
HPV aşısı: Yüksek riskli HPV tiplerine karşı en etkili korunma yöntemidir.
Prezervatif kullanımı: Tam koruma sağlamasa da bulaşma riskini azaltır.
Tek eşlilik: Partner sayısını sınırlamak bulaşma riskini düşürür.
Düzenli jinekolojik kontroller: Smear ve HPV DNA testleri erken teşhis için çok önemlidir.
Yüksek riskli HPV pozitif çıkan kişiler paniğe kapılmamalıdır. İlk yapılması gereken düzenli doktor takibidir. Doktor, gerekirse kolposkopi ve biyopsi ile rahim ağzını detaylı inceler. Çoğu durumda bağışıklık sistemi virüsü temizler. Ancak düzenli takip edilmezse ilerleyen yıllarda kanserleşme riski doğabilir.
Sonuç Yüksek riskli HPV, kadın ve erkeklerde kanser riski taşıyan önemli bir sağlık sorunudur. Çoğu zaman belirti vermediği için düzenli kontroller ve HPV aşısı büyük önem taşır. Erken tanı sayesinde kanser öncesi değişiklikler tespit edilip tedavi edilebilir. HPV pozitif çıkan kişiler düzenli takiplerini aksatmamalı, sağlıklı bir yaşam tarzı ile bağışıklık sistemini güçlü tutmalıdır.